Unterkirche Hallenberg

Hallenberg (51.108746 | 8.624826)

Vrouwelijke elementaire kracht

Bedevaartskerk van Maria Hemelvaart uit de 12e eeuw met de beeltenis van Onze-Lieve-Vrouw van Merklinghausen.

Hallenberg, met slechts 4500 inwoners maar met stadsrechten, ligt aan de oostelijke uitlopers van het Rothaargebergte. In de loop van zijn bewogen geschiedenis was het herhaaldelijk een twistappel tussen vorsten en bisschoppen, en vandaag de dag is het nog steeds een grensstad met Hessen. Ik zoek een geboorteplaats: de stad zelf. Verrassend genoeg vind ik die niet in de prachtige 13e-eeuwse parochiekerk die het centrum van Hallenberg domineert. Maar beneden, bij de zuidoostelijke uitgang van de stad, vlak naast de drukke hoofdweg.

Daar staat de veel kleinere kerk van Maria Hemelvaart. De mensen van Hallenberg noemen het "de Unterkirche". Als ik binnenkom en de lage houten deur achter me dichttrek, valt het lawaai van de auto's in één klap stil. Zelfs de zon lijkt buiten te blijven. Een aangename koelte en schemerig licht omringen me. De ramen zijn klein. Langzaam passen mijn ogen zich aan. Aardkleurige fresco's worden zichtbaar op de muren en in het gewelfde plafond; ze konden slechts gedeeltelijk worden gerestaureerd. Ze vormen de essentiële versiering van de Unterkirche. Het ziet er huiselijk uit en geeft een gevoel van veiligheid, niet zoals andere heilige gebouwen die de gelovigen eerbied moeten bijbrengen, maar hen ook intimideren: Hier ben je, sterfelijk mens, onwaardig en klein! Onder het lage plafond en tussen de massieve ronde bogen voel ik me beschermd. De kerk heeft echt iets moederlijks.

Het oudste deel werd meer dan 1000 jaar geleden gebouwd. Barokke pracht en praal ontbreken volledig. Mijn blik wordt magisch getrokken naar het Mariabeeld achter het altaar. Ze draagt een paarse mantel en een met diamanten bezet kruis. Bescherming en volheid. Ze zit, slechts 63 cm hoog, en toch domineert ze de hele ruimte. "Onze Lieve Vrouw van Merklinghausen heeft een andere uitstraling dan ik van Madonna's gewend ben. De meeste zien er neutraal of serieus uit. Deze lacht. Het goddelijke kind op haar arm kijkt ook geamuseerd. Het beeld wordt al honderden jaren vereerd, elk jaar in augustus worden honderden pelgrims aangetrokken door haar glimlach. Ze vragen om troost, bescherming, vergeving. Genezingen zijn overgeleverd, maar niet bewezen. De kerk heeft een vaste plaats in het leven van de stad en is een van de bezienswaardigheden tijdens rondleidingen. Mijn gids Edeltraud Müller, die het gebied goed kent, vertelt dat de inwoners van Hallenberg bijzonder gul zijn als er giften worden gevraagd voor de Unterkirche.

Tijdens een rondleiding, waarbij het doel was om de spirituele kwaliteiten van de kerk te voelen, hadden de deelnemers hun gedachten de vrije loop gelaten, zoals de methode was. Sommigen hadden ook associaties met de kerk van vrouwelijke kracht en het baren van kinderen, van baarmoeder en baarmoeder. Ik vroeg mevrouw Müller of ze niet vervreemd was door zo'n associatie - een kerk als baarmoeder? Ze glimlacht, denkt even na. Dan zegt ze: "Het is waar: dit is een geboorteplaats. Waar nu de kerk staat, stond ooit het dorp Merklinghausen. Het raakte in verval, dat wil zeggen, het werd verlaten. Alles wat ervan overbleef was de kerk, en het werd de oorsprong van Hallenberg.

Auteur: Michael Gleich