Steengroeve bij de Peperburg

Lennestadt-Grevenbrück (51.143260 | 8.011195)

Muzikale stilte

Verlaten kalksteengroeve begroeid met klimop en grassen in een Buchenwald bij de ruïnes van de middeleeuwse 'Peperburg' in Lennestadt-Grevenbrück.

Voordat ik aan mijn wandeling begin, vraag ik me af: een groeve als plaats van de ziel - wie heeft dat bedacht? Ik vertrek met een mengeling van scepsis en nieuwsgierigheid. Vanaf de ruïne van Peperburg, die uitdagend boven Grevenbrück uittorent, kom ik na een paar minuten in een bos dat ik nog nooit eerder heb gezien. De sparren groeien niet verticaal omhoog, maar vorkvormig. Allemaal op precies dezelfde hoogte. Eén stam worden er twee. De bomen lijken op stemvorken met wortels. Een stemvorkbos. Dit zet de toon voor deze wandeling. Mijn aandacht is gericht op horen, of beter gezegd luisteren. Ik zet mijn stappen voorzichtiger voor elkaar. Zo min mogelijk lawaai! Luisteren in het lawaai, dat gaat niet. Nu in het loofbos hoor ik golven in het ritselen van de bladeren. Een soundscape zoals op het strand. Het zijn windgolven die de bladeren zachtjes laten zoemen in verschillende octaven.

De bosweg versmalt tot een pad. Wilde knoflook rolt een donkergroen, kruidig geurend tapijt uit. Ik had de ingang bijna gemist, zo smal is het. Maar na een paar stappen opent zich een openluchtpodium met een indrukwekkende rotsachtige achtergrond. De roodbruine stenen stapelen zich op tot een muur met uitsteeksels en nissen, met grotten en terrassen. Klimop hangt in lange draden langs de steile wanden als feeënhaar. Of is het een groengeparelde waterval, als bevroren in beweging, om nog meer indruk te maken? Beuken staan erbij als extra's. Op deze avond wordt het "Concerto for Two Shy Chainsaws, Bumblebee Choir and Blackbird Solo" uitgevoerd. Dansen: twee citroenvlinders. Perfect samenspel. In de verste verte geen dirigent te bekennen. En toch is het voelbaar dat er een klok is die het muzikale spel orkestreert.

Een verhaal dat zich afspeelt in de steengroeve gaat ook over luisteren. De kleine Penelope, dochter van de heer van Peperburg, kreeg te horen: "Je bent welkom om te eten van de planten in het bos. Maar ze zijn niet allemaal eetbaar. Verwar in het bijzonder wilde knoflook en aronskelk niet." Dit is precies wat er gebeurd moet zijn, zo gaat het verhaal, want de prinses stierf aan vreselijke krampen. Ze werd ter plekke begraven. Tot op de dag van vandaag wuift haar lange haar vanaf de rotsen naar beneden. De moraal van het verhaal, in een verzwaarde versie: wie niet wil luisteren, moet sterven.

Deze plek leert je niet te gehoorzamen. Het leert luisteren. Deze houding van het zich wenden tot de ander, met een open oor en een open hart, is zelden zichtbaar in onze samenleving. In talkshows, in politieke debatten, maar ook aan de stamtafel en in het trappenhuis gaat het er volgens mij meer om de eigen meningen en evaluaties kwijt te raken dan bereid te zijn naar de ander te luisteren. Niet om er meteen met een grote "maar" in te springen. Het geheim van een succesvolle dialoog lijkt te zijn om zonder voorbehoud te luisteren. Dat brengt me terug bij de bedenkingen waarmee ik begon: Kan ik ze wel meenemen en me toch met de steengroeve bezighouden?

Deze plek straalt in gelijke mate vernietiging en verfijning uit. Keien werden hier met brute kracht uit de muur gebroken. Sinds het lawaai van de ontploffingen, het metalen gehak en gehamer, het gehinnik van de paarden voor de transportwagens is verstomd, overheersen hier de stille geluiden. Ik ga boven op de rand zitten en kijk in de stenen ketel onder me. Een gevoel van geborgenheid zet zich in. Een goede plek om naar binnen te luisteren. Vaak zijn mijn gedachten zo snel en zo luid dat ze al het andere overstemmen. Dan luister ik niet naar de impulsen die diep van binnen komen, de boodschappen van het hart, ook al klinkt dat afgezaagd. Meditatie helpt om uit de kakofonie van innerlijke stemmen die ene stem te horen die fris klinkt en verbonden is met dit moment.

Aan het einde van de wandeling is de scepsis verdwenen. Er is niet langer de vraag waarom dit een zielenplek is: hier leidt de natuur zelf de muziekmeditatie. Ze nodigt ons uit tot dialoog. Met haar, met zichzelf. Hier valt weinig te zeggen en veel te horen. Je kunt leren luisteren.

Auteur: Michael Gleich