Stein-Zeit-Mensch

Schmallenberg schans (51.111599 | 8.380608)

Ontzag

Monumentale sculptuur van de kunstenaar Nils-Udo midden in de uitgestrekte bossen van de Rothaarkam op de WaldSkulpturenWeg van Schmallenberg naar Bad Berleburg.

Aarde, steen en hout. Verder niets. Zo eenvoudig. En tegelijkertijd raakt dit beeld me met archaïsche kracht. Het donkere essenhout ligt op een sokkel, oneindig zwaar, onaantastbaar, alsof het uit de eeuwigheid is gevallen. Waar komt het vandaan? Hoe is het hier gekomen? Welke reuzen konden het verplaatsen? Waarom is het hier geland, op deze open plek? Het is omringd door acht boomstammen, licht zonder hun schors, glad en naakt, ze zijn te massief. Pijlers van het bos. De monstertorens die horizontaal op hen rusten, bakenen het raadselachtige bouwwerk naar boven af.
Ik ga zitten op een van de bosbanken aan de rand van de open plek, laat de aanblik op me inwerken en laat mijn fantasie de vrije loop. Een tempel ter ere van de stenen godin? Sarcofaag van een reuzenkoning? Hessisch-Westfaalse mededeling aan de farao: 'We kunnen ook een piramide bouwen - maar dan mooier'?

Fantasieën in de zin van de uitvinder. Dat is wat hij wil: loslaten, gedachten zijn vrij! De open plek komt tot leven. Het wordt het toneel van een historische strijd. Köllsche tegen Nassauer. De Kölls vestigden zich ten noorden van de Rothaarkam, de Nassauers ten zuiden. Om het spel door de eeuwen heen spannend te houden, worden er twee verschillende dialecten uitgevonden, vijandige vorsten, de ene aanbidt het kruis aan de linkerkant, de andere aan de rechterkant. Wanneer er van heerser wordt gewisseld, wisselen ze. Köllsche en Nassau staan tegenover elkaar op de open plek, schelden elkaar uit, dreigen met hun vuisten, rollen worstelend over de bosgrond, de gebruikelijke testosterontrip. Als iedereen grondig in elkaar is geslagen en er behoorlijk gesloopt uitziet, is het vechten voorbij. De krijgers realiseren zich dat ze veel meer gemeen hebben dan ze altijd dachten. De eerste verbroederingen vinden plaats rond flakkerende kampvuren. En dan de beslissing: We zullen hier, op de Rothaarkam, een monument voor de vrede bouwen. Van aarde, steen en hout. Verder niets. Maar het moet onwrikbaar zijn, onbreekbaar zoals de nieuwe vriendschap. En zo is het geworden. Tenminste in mijn fantasieën.

Fantasieën in de zin van de uitvinder. Dat is wat hij wil, nietwaar: afwerpen, gedachten zijn vrij! De open plek komt tot leven. Werden het toneel van een historische strijd. Köllsche tegen Nassauer. De Kölls vestigden zich ten noorden van de Rothaarkam, de Nassauers ten zuiden. Om het spel door de eeuwen heen spannend te houden, worden er twee verschillende dialecten uitgevonden, vijandige vorsten, de ene aanbidt het kruis aan de linkerkant, de andere aan de rechterkant. Wanneer er van heerser wordt gewisseld, wisselen ze. Köllsche en Nassau staan tegenover elkaar op de open plek, schelden elkaar uit, dreigen met hun vuisten, rollen worstelend over de bosgrond, de gebruikelijke testosterontrip. Als iedereen grondig in elkaar is geslagen en er behoorlijk gesloopt uitziet, is het vechten voorbij. De krijgers realiseren zich dat ze veel meer gemeen hebben dan ze altijd dachten. De eerste verbroederingen vinden plaats rond flakkerende kampvuren. En dan de beslissing: We zullen hier, op de Rothaarkam, een monument voor de vrede bouwen. Van aarde, steen en hout. Verder niets. Maar het moet onwrikbaar zijn, onbreekbaar zoals de nieuwe vriendschap. En zo is het geworden. Tenminste in mijn fantasievluchten.

De bezieling van deze plek ligt in het feit dat het onmiddellijk oude beelden in me oproept. Tempel. Graf. Stenen piramide. Plaats van aanbidding. Plaats van aanbidding. Er wordt een draad voelbaar die duizenden jaren teruggaat, tot in de prehistorie. Toen al zagen mensen het ontzag voor dat wat zoveel groter was dan zijzelf. Ze brachten zware offers en bouwden iets dat ook veel groter was dan zijzelf. Net als hier: Aarde, hout, stenen en de schoonheid van hun ordening. Ik begrijp deze taal zelfs zonder woorden.

Auteur: Michael Gleich