Osterkopf

Willingen-Usseln (51.289252 | 8.672492)

Oneindigheid

Bergtop (708 m) met een geweldig uitzicht midden in een door de natuur beschermd hoogveengebied.

De berg is gespaard gebleven van sparrenbescherming. De waarde van het unieke hoge heidelandschap werd op tijd erkend en de 708 meter hoge top werd aangewezen als natuurreservaat. Het is dankzij dit verre uitzicht dat ik vanmiddag een onverharde weg omhoog kan wandelen, het dal uit naar een hemelachtige uitgestrektheid. Helder en open strekt de Osterkopf zich vandaag uit over het Upland van Usseln.

Een rood-witte barrière markeert het begin van het beschermde gebied. Nadat ik er voorbij ben, verandert het gevoel terwijl ik loop. Het voelt alsof ik over een diep, zacht verend tapijt loop. Mos en gras kussen het pad, omzoomd met heide die de hele heuveltop bekleedt. Het groene pad leidt naar twee pijnbomen die opvallen omdat ze als schildwachten rechts en links staan en omdat ze recht en hoog zijn gegroeid, wat hier zeldzaam is. Een westenwind, die gestaag en krachtig waait, woelt door de bomen en struiken die over het Heid verspreid staan. Hij houdt ze laag, buigt en breekt ze. Onder zijn duim draaien en kronkelen de takken, waardoor sculpturen ontstaan die doen denken aan abstracte kunst, aan eigenaardige types, soms aan mythische wezens. De wind als boombeeldhouwer.

Een gevolg van de permanente wind is dat de gemiddelde jaartemperatuur slechts zes graden Celsius bedraagt, een waarde die vergelijkbaar is met die in de Scandinavische toendra. De indruk van Scandinavisch exotisme wordt ook gewekt door de schaarse vegetatie, de onvolgroeide dennen en het voorkomen van de alpine lycopodium, die groeit in gebieden die langdurig bedekt zijn met sneeuw - op de Osterkopf is dat 100 dagen per jaar.

Er is eigenlijk geen top op dit plateau, maar er is wel een punt dat wordt gemarkeerd door een windwijzer in plaats van een kruis op de top. Het toont de Waldeck Stern, ooit het embleem van de Grafschaft met dezelfde naam. Ik kan een groot deel van het grondgebied, dat tegenwoordig tot Hessen behoort, over het hoofd zien. Maar het vrije uitzicht van 360 graden gaat veel verder. Ik heb het gevoel dat ik aan de rand van de zee sta, verheven alsof ik op een dijk sta, met uitzicht op een eindeloos landschap van golven dat blauw-in-blauw vervaagt aan de horizon. Ik hou van deze uitgestrektheid omdat mijn hoofd vrijer wordt en mijn gedachten vloeiender. Tegelijkertijd denk ik: ik zou mezelf ook kunnen verliezen in deze oneindigheid van kijken, oplossen, wegvliegen. Ik realiseer me dat ik zowel vleugels als wortels nodig heb in mijn leven.

Het is prachtig dat ik vanaf mijn uitkijkpunt een andere zielenplek kan zien aan de andere kant van de vallei, de steengroeve Hengböhl. Het is alsof de twee plaatsen met elkaar communiceren. Hier het opene, daar het geslotene; hier de weidsheid, daar de geborgenheid; hier het luchtige, daar het aardse. Hun kwaliteiten vullen elkaar aan.

Historici hebben ontdekt dat er ooit landbouw werd bedreven tot op het topplateau. Sinds de 17e eeuw werd dit ook gedaan door Amish en Mennonieten, twee religieuze gemeenschappen die zich richten op oorspronkelijk christelijke gebruiken. Tijdens de Reformatie vluchtten ze eerst van Zwitserland naar de Elzas en vanaf 1650 van daaruit naar het Waldeck Land. Ze werden vervolgd omdat ze de volwassendoop en geweldloosheid praktiseerden. Bovenal stelden ze het gezag van de Heilige Schrift hoger dan alle kerkelijke en wereldlijke autoriteiten. Deze anarchisten van God werden gehaat en gedood door machtsgeobsedeerde vorsten, maar gewaardeerd en het hof gemaakt door de weinige tolerante vorsten die ook op de hoogte waren van hun vlijt en boerenvaardigheden. Er wordt gezegd dat ze zich ook rond het Osterkopf vestigden en het Upland tot bloei brachten.

Toen de heerschappij van Waldeck weer dogmatischer werd en het krap werd voor de Amish, trokken ze weer verder. Velen emigreerden naar Amerika, op zoek naar de ruimte die ze nodig hadden om hun geloof te cultiveren. Maar sommigen bleven ook. Hun sporen zijn vandaag de dag nog steeds te vinden in Usseln familie- en huisnamen.

Auteur: Michael Gleich