Steengroeve bij de Peperburg

Grevenbrück (51.143260 | 8.011195)

Muzikale stilte

Verlaten kalksteengroeve begroeid met klimop en grassen in een Buchenwald bij de ruïnes van de middeleeuwse 'Peperburg' in Grevenbrück.

Voordat ik op weg ga, vraag ik me af: een steengroeve als plaats van de ziel - wie heeft dat bedacht? Ik vertrek met een mengeling van scepsis en nieuwsgierigheid. Na een paar minuten van de ruïne van Peperburg, die uitdagend boven Grevenbrück uittorent, bereik ik een bos dat ik nog nooit eerder heb gezien. De sparren groeien niet verticaal omhoog, maar vorkvormig. Allemaal op precies dezelfde hoogte. Eén stam worden er twee. De bomen lijken op stemvorken met wortels. Een stemvorkbos. Dit zet de toon voor deze wandeling. Mijn aandacht is gericht op luisteren, of liever afluisteren. Ik neem mijn stappen voorzichtiger. Zo min mogelijk lawaai! Luisteren in het lawaai is geen optie. Nu in het loofbos kan ik met gespitste oren golven horen in het ritselen van de bladeren. Een soundscape zoals op het strand. Er zijn golven van wind die de bladeren zachtjes Sümmern laten zoemen in verschillende octaven.

Het bospad versmalt tot een pad. Wilde knoflook rolt een donkergroen, kruidig geurend tapijt uit. Ik mis bijna de ingang, zo smal is het. Maar na een paar stappen opent zich een openluchtpodium met een indrukwekkende rotsachtige achtergrond. De roodbruine stenen stapelen zich op tot een muur met richels en nissen, grotten en terrassen. Klimop hangt in lange draden als Zur Haar langs de steile wanden naar beneden. Of is het een parelgroene waterval, bevroren in beweging om een nog grotere indruk te maken? Beuken staan klaar als figuranten. Op deze avond wordt het "Concerto voor twee verlegen kettingzagen, hommelkoor en merelsolo" uitgevoerd. Dansen: twee citroenvlinders. Perfect samenspel. In de wijde omtrek geen dirigent te bekennen. En toch voel je dat er een dirigent is die de musical orkestreert.

Een verhaal dat zich afspeelt in een steengroeve gaat ook over luisteren. De kleine Penelope, dochter van de heer van Peperburg, kreeg te horen: "Je bent welkom om van de planten in het bos te Essen. Maar ze zijn niet allemaal eetbaar. Verwar in het bijzonder wilde knoflook en aronskelk niet." Volgens het verhaal moet dit precies zijn gebeurd, want de prinses stierf aan vreselijke stuiptrekkingen. Ze werd ter plekke begraven. En tot op de dag van vandaag Wallen haar lange haren van de rotsen naar beneden. De moraal van het verhaal, in een verzwaarde versie: als je niet wilt luisteren, moet je sterven.

Deze plek leert je niet te gehoorzamen. Het leert luisteren. Deze houding om je met een open oor en een open hart tot anderen te wenden, zie je zelden in onze samenleving. In praatprogramma's, in politieke debatten, maar ook aan de stamtafel en in het trappenhuis lijkt het me meer te gaan om het kwijtraken van de eigen meningen en oordelen dan om de bereidheid om naar anderen te luisteren. Niet meteen interrumperen met een grote "maar". Het geheim van een succesvolle dialoog lijkt te zijn om zonder voorbehoud te luisteren. Dit doet me denken aan de bedenkingen waarmee ik begon: Kan ik ze meenemen en me toch met de steengroeve bezighouden?

Deze plek straalt in gelijke mate vernietiging en verfijning uit. Keien werden hier met brute kracht uit de muur gebroken. Sinds het lawaai van de explosies, het metalen gehak en gehamer, het gehinnik van de paarden voor de transportwagens is opgehouden, overheersen hier de stille tonen. Ik ga boven op de rand zitten en kijk in de stenen ketel onder me. Een gevoel van veiligheid zet in. Een goede plek om naar binnen te luisteren. Mijn gedachten zijn vaak zo snel en zo luid dat ze al het andere overstemmen. Dan luister ik niet naar de impulsen die diep van binnen komen, de boodschappen van het hart, ook al klinken ze afgezaagd. Meditatie helpt je om uit de kakofonie van innerlijke stemmen datgene te horen dat fris klinkt en verbonden is met dit moment.

Aan het einde van de wandeling is de scepsis verstomd. Er is geen vraag meer waarom dit een plek van de ziel is: hier leidt de natuur zelf de muziekmeditatie. Ze nodigt je uit tot een dialoog. Met haar, met zichzelf. Er valt hier weinig te zeggen en veel te horen. Je kunt leren luisteren.

Auteur: Michael Gleich