Eisenberg

Olsberg (51,364225 | 8,518036 of 51,366090 | 8,522518)

Angst en vertrouwen

Philippstollen: Rondleiding door de mijntunnel met toegang via een smalle doorgang die na ca. 1 km naar de 'Barbara-grot' leidt (rondleidingen op afspraak). 5 minuten verder, bij een bron in een hoog Buchenwald, is de ingang naar de Maxstollen, die niet meer toegankelijk is.

Achter deze ijzeren poort bepaalt overmacht het leven en overleven. Een plek van gevaar, dat voelbaar is als ik door de poort stap die Siegfried Stahlmecke heeft ontgrendeld. De berg wil ons niet. Nog voordat we zijn rijk betreden, blaast hij een ijzige golf van verzet. Terwijl het in april buiten behaaglijk warm is met een milde 24 graden, komt er vanuit de donkere gang een wind op ons af die aanvoelt als nul graden. Mijn oren, die onder mijn rode helm vandaan steken, bevriezen als in de winter. Het grind knispert onder mijn schoenen. De tunnel is laag, we lopen voorovergebogen met onze hoofden naar beneden.

In stilte dringen we steeds dieper de tunnel in. De eerste meters voel je letterlijk hoe hard de mijnwerkers zich 250 jaar geleden een weg naar beneden vochten. Met hamer en hamer, zoals mijn vingers van het ruwe oppervlak aflezen, baanden ze zich een weg naar beneden. Soms lukte het ze maar vijf tot zeven centimeter per dag. En toch creëerden ze een tunnelsysteem dat de Philippstollen verbond met de Maxstollen, die nu alleen toegankelijk is voor vleermuizen. De lichtkegels van de fakkels laten zien hoe kleurrijk de rotsen Die Linke, Rechts en Boven ons zijn. Rijk roestrood van het ijzererts. Geelachtig wanneer het zwavelgehalte hoog is. Beige, wanneer zand in miljoenen jaren is uitgespoeld en aangekoekt. Uitgeharde zouten maken de muren wit. Het water dat overal naar beneden sijpelt laat ze glanzen als glazuur op een taart.

Het dagelijks leven van de mijnwerkers die vanaf 1749 de Philippstollen groeven was geen sinecure. Ze kwamen uit de naburige dorpen. s Morgens verzorgden ze thuis de kippen en varkens. Daarna begonnen ze aan een kilometerslange tocht naar de 606 meter hoge Eisenberg bij Olsberg. Dan zwoegden ze tien of twaalf uur onder de grond, keerden terug naar huis en verzorgden de dieren opnieuw. Geen wonder dat ze vaak op 40-jarige leeftijd stierven. Hoe verder ik onze gids volg in de duisternis, hoe meer ik voel hoe vijandig deze omgeving was voor de arbeiders. Mensen hadden hier echt niets te zoeken. Te koud, te nat, te winderig, te gevaarlijk. Maar ze wilden iets van de berg, ze wilden zijn schatten, in dit geval ijzererts, in andere gevallen ook goud, dat op veel plaatsen in Sauerland is gevonden. Om dit te bereiken trotseerden ze vermoeidheid en ziekte en werkten ze elke dag op het randje van de dood.

Na 600 meter kan ik me plotseling uitrekken en mijn hoofd optillen. En zie dat we in een grot staan. We steken kaarsen aan die ergens rondslingeren. In hun licht gloeien de muren in alle tinten rood, de rotsbogen boven ons op meer dan vier meter hoogte. Als alle kaarsen branden, ontvouwt zich het hele tafereel. Een vleermuis heeft zich vastgeklampt aan een kleine richel onder het plafond, ondersteboven hangend. Ergens op de achtergrond ruist putwater. Aan de zijkant van de grot liggen platte stenen zo hoog opgestapeld als een man, een soort altaar. Daarop staat een zwarte lichtboog, zoals we die kennen uit het Ertsgebergte. Aan de rechterkant staat een altaar voor de heilige Barbara, een figuur van donker metaal omlijst door lichtgekleurd hout. Ze is de beschermheilige van de mijnwerkers. Deze plaats werd aan haar gewijd toen de Philippstollen een bezoekersmijn werd.

Haar verering heeft een lange traditie. Voordat de mannen 's ochtends de tunnel ingingen, groetten ze de beschermheilige en vroegen om haar hulp. s Avonds, als ze weer daglicht zagen, groetten ze haar opnieuw en bedankten haar voor haar bescherming. Ze waren er immers herhaaldelijk getuige van dat mijnwerkers gewond raakten door vallende rotsblokken. Of zelfs onherstelbaar begraven werden. Wat konden ze anders doen dan zich overgeven aan God? Zelfs ik, als bezoeker die relatief comfortabel en veilig de grot van Barbara heeft bereikt, kan hun ellende in de koude gangen begrijpen, hun onmetelijke behoefte aan bescherming en troost.

De grot doet mij, de gepassioneerde bergwandelaar, denken aan het landschap in het hooggebergte. De stapels stenen die de weg wijzen op de berg. De steile rotsen. De klaterende beekjes. De stilte boven de 2000 meter. Tot slot het kruis op de top, in dit geval een standbeeld van de heilige Barbara om je te bedanken voor de ontberingen die je hebt overwonnen. Plotseling lijkt de grot een omgekeerde top, diep begraven in de berg.

De tunnel wordt niet alleen bezocht door geïnteresseerden in geologie. Er heeft ook een trombonekoor in de Barbaragrot gespeeld en er zijn gedichten voorgedragen voor een klein publiek. Stahlmecke vertelt dat, aangezien het Steigerhäuschen naast de ingang van de galerie beschikbaar is voor bruiloften, er ook bruiloften mogelijk zijn. Ik weet zeker dat de formule van "de goede tijden en de slechte tijden" extra gewicht in de schaal zou leggen als ze ondergronds zou worden uitgesproken.

Auteur: Michael Gleich