Quarzklippen

Dreislar (51.150230 | 8.679418)

Mens en schepping

Rotsformatie begroeid met oude eiken en kersenbomen. Stenen bewijs van een 50 miljoen jaar geleden gevormde scheur in de aarde, die zich uitstrekt van Dreislar tot Polen.

Op de Quarzklippen boven Dreislar ervaar ik de schepping in sneltreinvaart. Gerhard Brocke, houtdraaier van beroep en roeping en, in een van zijn vele erefuncties, plaatselijk natuurbeschermer, zorgt voor de ondertiteling.

Terwijl we ons een weg banen tussen de struiken en met mos bedekte rotsblokken langs de rand van de klif, vertelt de 70-jarige over 70 miljoen jaar evolutie alsof hij op een natuurlijke manier commentaar geeft op pagina's in het familiealbum. Een verhaal vol spanningen en verdeeldheid. Het begint met de botsing van de continentale platen. Die scheurde een kilometerslange breuklijn in de aardkorst. Hij loopt dwars door de plek waar we nu staan. "Diep in de aarde borrelden hete oplossingen van 450 graden weg," legt Brocke uit. "Ze stonden onder grote druk en schoten als geisers door spleten omhoog." Vervolgens begon een chemisch proces, waarbij de deelnemers (zwavel, zuurstof, water en barium) verhit raakten. Toen de verhitting afkoelde, bleef bariet over: prachtige kwartskristallen.

Een goddelijke juwelenontwerper creëerde deze stenen. Sommige zien eruit als juwelen bestrooid met goudkorrels. Andere zien eruit als fijne patés, chocolaatjes en gebakjes. Of op miniatuurlandschappen met grotten, kloven en terrassen. Een amethist omringd door kwarts laat haaientanden zien. Ik zie stenen die opgerold lijken, gebogen, omhullend, oprijzend. Deze stenen leven, ja, ze spreken. Een gevoel van ontzag overvalt me. Een gevoel van verwondering dat weet zonder te Wissen. Een innerlijke buiging voor iets dat zoveel ouder en groter is.

De evolutie pauzeert niet. Gerhard Brocke galoppeert door de geschiedenis van de aarde. Hij vertelt hoe tektonische bewegingen elders in de wereld de spleten met kristallen hebben opgevuld en gesloten. "Maar niet in Dreislar! Hier is een spleet open gebleven. Een klein wonder. In een klein gebied van 450 bij 350 meter lagen de kristallen direct onder het oppervlak." Dat is waar we nu staan. Er groeit niet veel op de Quarzklippen, de bomen zijn vrij klein en krom, alleen spaarzame mossen en grassen bedekken de grond. "Het ziet eruit zoals het er al duizenden jaren uitziet. De mens heeft hier nooit ingegrepen."

Maar verderop is er wel gegraven. "In ons gebied waarschijnlijk al sinds de Keltische tijd. Maar dat is niet zeker." Het begon pas echt aan het begin van de 20e eeuw. Bariet werd ontdekt als toevoeging voor fotopapier, voor witte verf en voor het afschermen van kamers tijdens röntgenstraling.

Brocke leidt me de helling af. We verlaten de Unterholz en betreden een open plek. Voor ons ligt een roodbruine rotswand. Een houten hek ervoor is bedoeld als signaal voor gretige stenenverzamelaars: Laat het alsjeblieft staan! "Ze zijn hier in 1912 begonnen met het graven van tunnels." Een veelbewogen geschiedenis nam zijn loop. Wereldoorlogen, economische crises en economische wonderen kwamen tussenbeide, soms hinderend, soms helpend. Soms werd de mijn in Dreislar beschouwd als de modernste van Europa. Liefhebbers van technologie kwamen van over de hele wereld om zich te vergapen aan het ingenieuze systeem van schachten. Gangenstelsels waarop vrachtwagens in serpentines naar het binnenste van de aarde konden rijden. "Tien jaar geleden waren de voorraden uitgeput," herinnert Brocke zich. De tunnels en gangen werden opgevuld en de ondergrondse schatkamer werd gesloten.

Tegelijkertijd werd bovengronds een kristallen wereld gecreëerd. Deze keer waren mensen de scheppers. Brocke en gelijkgestemden richtten een ontwikkelingsorganisatie op, vroegen financiering aan en gingen vooral zelf aan de slag. Het resultaat is te zien in het gebouw naast de kerk waar Brocke me mee naartoe neemt. "Barite Museum" staat er in rode letters boven de boogvormige toegangspoort. Een lompe naam aan de buitenkant, een wereld van verwondering aan de binnenkant. Opnieuw kan ik 70 miljoen jaar vooruit- en terugspoelen. Vitrines vol stenen schoonheden. Een gereconstrueerde smederij. Kunstmatige tunnels. Brocke citeert figuren als deze: Vrachtwagens geladen met zwaar bariet hebben in Dreislar 16 keer de afstand van de aarde naar de maan afgelegd. Zijn trots op zijn eigen geschiedenis is onmiskenbaar.

Auteur: Michael Gleich