Kirche St. Dionysius

Kirchhundem (51.037795 | 7.977586)

Eenvoud

Interieur van de parochiekerk uit het einde van de 13e eeuw met indrukwekkende heiligenbeelden en een van de oudste orgels in de regio.

Eenvoudig. En ontroerend. Dat zijn de eerste woorden die in me opkomen als ik de Kirche St. Dionysius binnenkom. De bruine en beige muren, met ingetogen schilderwerk op de gotische spitsbogen, stralen warmte uit. De gebruikelijke barokke overdaad ontbreekt. De twaalf apostelfiguren die het koor omringen stralen ook eenvoudige menselijkheid uit, rustieke gezichten, eenvoudige gebaren, geen pathos. Ik heb het gevoel dat ik buren, vrienden en kennissen uit mijn geboortedorp herken. Een kerk op mensenmaat. Geen statige architectuur waarin de gelovigen zich onwaardig en machteloos voelen.

Deze kerk is volstrekt onwaarschijnlijk. Meer dan 760 jaar geleden gebouwd, in het kleine dorpje Rahrbach, door een parochie die zeker niet rijk was en niet meer dan 200 zielen telde. Hoe konden boeren die nauwelijks konden rondkomen op kale berghellingen een kerk bouwen met een 33 meter hoge toren? Hoe was dat mogelijk, mijnheer Tillmann? Zelfs voor hem, die met de kerk is opgegroeid, is het een wonder. Reinhard Tillmann, 70 jaar, die voor zijn pensioen bij de Post werkte, zet zich na zijn pensioen nog meer in voor de muziekclub, voor de jeugd en voor goede wandelpaden. En voor de Kirche St. Dionysius, waar hij groepen door leidt.

Hij vertelt over de rivaliteit met "de Lutheranen" aan de andere kant van de berg, in Siegerland. Over de priester Heinrich Spickermann, die slaags raakte met boseigenaren, die ruzie maakte over de vraag of een lichaam op protestantse of, zoals hij geloofde, katholieke grond begraven moest worden, en die, toen hij uiteindelijk de bisschop aanviel, onmiddellijk in beschermende hechtenis werd genomen. "Toen hij werd vrijgelaten," zegt Tillmann, "dook hij op een zondag op, stormde de kerk binnen, sleurde de vervangende priester bij zijn kraag naar buiten, zei 'Ik ben hier de priester' - en was weer terug."

Met dezelfde felheid bewerkstelligde hij het tweede wonder: Rahrbach kreeg een orgel. Aan het begin van de 18e eeuw was dit net zo onwaarschijnlijk als het bouwen van een voetbalstadion midden in een bos vandaag de dag. Maar Spickermann wilde het. Hij doneerde zelf een groot bedrag en haalde zijn kudde over om ook te doneren. Er was toen niet veel contant geld in omloop, dus het was des te verbazingwekkender hoeveel geld er werd ingezameld. Degenen die niets hadden gaven de orgelbouwer een paar pond boter, een dozijn pinten bier, een paar haring of planken. Oudere pijpen werden gekocht, nieuwe werden van lood gegoten en er werd een meester-timmerman van buiten de stad gehaald. Spickermann, die niet alleen een ruziezoeker was maar ook van muziek hield, kon het orgel vanaf 1702 bespelen.

De verhalen van Reinhard Tillmann maken duidelijk dat het niet één persoon was die dit alles voor elkaar kreeg. Het was de wil en de kracht van de gemeente. "Doe dit om mij te gedenken", droeg Jezus zijn discipelen op bij het Laatste Avondmaal. Om hem te vieren heb je een plek nodig, zoals de boeren van Rahrbach het gezien moeten hebben. Een goede plek, zonder tierelantijnen, maar niet karig, en muziek die van vreugde zingt, en verse bloemen bij het altaar, en er moeten kaarsen branden, en er moeten heiligenbeelden staan zodat we iemand kunnen aankijken als we bidden en vragen.

Het is geen verlies dat de rijk versierde, barokke preekstoel aan een andere gemeente is gegeven. Het zou niet passen. De essentie is eenvoudig. De ziel is eenvoudig. Het enige dat ingewikkeld is, is onze ego-geest, die gebukt gaat onder vooroordelen, voorkennis en vooroordelen. Ik ben geraakt door de helderheid en concentratie waarmee deze kerk tot me spreekt. Het inspireert me ook voor mijn eigen werk: zou ik een aantal van de bloemetjes en omissies in mijn schrijven gewoon weg kunnen laten?

Reinhard Tillmann, de verhalenverteller van de kerk, belichaamt de kracht die uitgaat van een duidelijke wil. Hij ontwierp bijvoorbeeld het poëziepad dat bij de kerk begint, moest een bureaucratische hindernis overwinnen die veel energie kostte en creëerde het pad vervolgens samen met anderen uit het dorp. Terwijl we samen de 7,5 kilometer lange route lopen, vertelt hij me een ander dorpsverhaal. Een paar jaar geleden kreeg een van zijn vrienden, een 45-jarige vader van twee kinderen, levensbedreigende leukemie. De enige hoop op genezing: er moest een geschikte stamceldonor worden gevonden. Een zoektocht naar een speld in een hooiberg vanwege mogelijke afstotingsreacties van het lichaam.

De inwoners van Rahrbach namen de uitdaging aan. Ze organiseerden een hal waar potentiële donoren getest konden worden. 1.500 mensen kwamen opdagen. De vrijwillige brandweer organiseerde het verkeer. Een grote bakkerij zorgde voor broodjes en gebak, de slager voor worst en gehaktballen. Vier artsen en 20 verpleegkundigen werkten gratis. Voor twaalf hulpbehoevende mensen in binnen- en buitenland werden stamceldonoren gevonden en de patiënt kreeg een donatie uit de VS. "Vandaag is hij weer de oude," zegt Reinhard Tillman blij.

Voor mij klinkt zijn verhaal alsof het dorp die dag een nieuwe kerk had gebouwd. Zomaar.